Istnieje znaczna liczba związków organicznych, w których atomy węgla połączone są z mniejszą ilością atomów wodoru lub innego pierwiastka, niż to jest konieczne do całkowitego nasycenia war­tościowości węgla. W tych wypadkach swobodne wartościowości sąsiednich atomów węgla wzajemnie się nasycają i między ato­mami węgla powstają podwójne i potrójne wiązania. We wzorach chemicznych zaznacza się to odpowiednią liczbą kresek między atomami. Taki wypadek zachodzi w węglowodorze etylenie: H—C—H ĆHs albo albo C-Hj H—C—H CHu oraz w węglowodorach szeregu homologicznego etylenu odpowia­dających ogólnemu wzorowi CnH-jn • Jeżeli do całkowitego nasycenia brakuje zamiast dwóch tak jak przy etylenie, czterech atomów wodoru, to atomy węgla powinny wzajemnie nasycać trzy wiązania pojedyncze (trzy kreski). Ten wypadek zachodzi w węglowodorze acetylenie: C—H albo CaHi C—H oraz w węglowodorach szeregu homologicznego acetylenu odpo­wiadających ogólnemu wzorowi CnH^n -2 . Węglowodory z podwójnymi i potrójnymi wiązaniami między atomami węgla otrzymały nazwę nienasyconych. Najprostsze nienasycone związki których wzory zostały wyżej przytoczone — etylen i acetylen oraz odpowiadający im nasycony węglowodór etan są substancjami gazowymi palnymi. Zapalone — płoną spokojnie, jeżeli są czyste, zmieszane zaś z powietrzem dają niezwykle silny wybuch. Ciekawe jest działanie etylenu na niedojrzałe owoce (pomidory, cytryny) które w powietrzu zawierającym niewielką domieszkę etylenu szybko dojrzewają. Ogólne wiadomości chemiczne związków nienasyconych 1. Właściwością charakterystyczną związków nienasyconych jest ich zdolność przyłączenia atomów wodoru lub innych pierwia­stków w miejscach, gdzie w danym związku występuje podwójne lub potrójne wiązanie; w wyniku tego ulegają one przemianie w związki nasycone. Przyłączenie wodoru do etylenu lub acetylenu następuje przy ogrzewaniu w obecności katalizatora (nikiel). Końcowym efektem w obu wypadkach jest powstawanie tego samego produktu — etanu. CH2 CH3 CH CH3 II + H2= | HI + 2H2= I CH2 CHa CH CH3 Reakcje przyłączenia można zaobserwować na przykładzie dzia­łania z bromem; reakcja ta zachodzi łatwo w zwykłych warun­kach. W doświadczeniu używamy wody bromowej. Podczas reakcji jej ze związkiem nienasyconym np. acetylenem żółte zabarwienie wody bromowej znika, gdyż produkty reakcji są bezbarwne. 2. Związki nienasycone łatwo utleniają się. Jeżeli etylen lub acetylen wprowadzimy do roztworu nadmanganianu potasowego (różowego) to zabarwienie natychmiast znika (proces odbarwiania lepiej przebiega w roztworze kwaśnym). Odbarwienie następuje dlatego, że nadmanganian potasowy traci tlen, którego kosztem zostaje utleniony związek nienasycony; powstają przy tym pro­dukty bezbarwne. Reakcja ta jest szybkim i pewnym środkiem do wykrywania związków nienasyconych.